کرایو اسپری ازت مایع

کرایو اسپری ازت مایع یکی از روشهای رایج و غیر جراحی برای درمان ضایعات پوستی، خال و زگیل (تناسلی وغیر تناسلی)، لکهای پوستی، بیماریهای دهان، تومورهای استخوانی است.

این روش بر مبنای تخریب سلولها با سرد کردن ناگهانی آنها میباشد در این حالت نیتروژن مایع از طریق یک مخزن (کرایو) در نزدیکی ضایعه قرار میگیرد و عمل اسپری ازت مایع انجام میشود و آسیبی به بافتهای سالم اطراف آن نمیرسد.

در این مقاله قصد داریم تا شما را موارد استفاده کرایو اسپری و مکانیزم عمل آ نبیشتر آشنا کنیم. لطفا در ادامه مطلب همراه ما باشید.

اهمیت استفاده از کرایو اسپری

از آنجایی که کار با نیتروژن مایع بسیار خطرناک بوده و حتی ممکن است در اثر بی احتیاطی و افراط در استفاده به مرگ فرد مصرف کننده (بیمار) یا اعمال کننده (پزشک) نیز بیانجامد، در نتیجه اعمال آن در ابعاد و اندازه های مشخص و جزئی بسیار اهمیت دارد؛ به همین دلیل به جای استفاده از تانک ازت که پیشتر و به تفصیل در مورد آن ها سخن گفته بودیم، اینک به شرح اهمیت کرایو اسپری نیتروژن به عنوان ابزاری که می تواند این ماده را به صورت کنترل شده بر روی سطح مورد نظر اسپری کند می پردازیم.

افشانه یا کرایو اسپری ازت مایع در حقیقت سبب می‌ شود تا امکان کنترل مقدار آن که با کمک تعویض سر یا نازل های آن بطور دقیق قابل تنظیم هم می باشند. تنها مقداری که مورد نیاز است را به صورت موضعی پاشیده و و از اسراف ماده از یک سو و عدم آسیب زدن به نواحی دیگر بدن بیمار از سویی دیگر جلوگیری کنید.

ساختمان کرایو اسپری

دستگاه کرایو دارای مخزنی دو جداره و عایق شده است که مخزن این دستگاه حاوی ازت مایع یا نیتروژن مایع (Liquid Nitrogen Cryo) میباشد. ازت مایع درون این دستگاه سرمای شدیدی حدود 196- درجه سانتی گراد دارد.

وقتی محتویات دستگاه کرایو روی ضایعه ی پوستی موردنظر اسپری میشود درجه حرارت بافت ضایعه موردنظر را به شدت و با سرعت بسیار زیادی کاهش میدهد که باعث انجماد و فریز شدن بافت موردنظر و مرگ سلولی آن خواهد شد.

ضایعه ی پوستی اسپری شده، به مدت چند روز به صورت تاول سفید یا قرمز و کبود رنگ مشاهده خواهد شد. و بعد از پوسته پوسته شدن ضایعه ی مذکور از بدن جدا خواهد شد.

کاربرد اصلی کرایو اسپری

همانطور که اشاره شد، در این روش که نیتروژن بسیار سرد به صورت ناگهانی بر روی یک سطح افشانه می‌ شود، سطح مورد نظر یخ زده و از آنجایی که سلول‌ های پوستی توانایی مقاومت در برابر این سرما را ندارند پس از چندی خشک شده و فرو می ریزند.

نهایتاً سطح نامطلوب ما از بین رفته و پوست جدیدی به صورت طبیعی به جای آن تولید می شود. از این روش درمانی برای تغییر رنگ پوست، درمان سالک، رفع ضایعات پیش بدخیم، درمان ضایعات عروقی، بهبود ضایعات ویروسی، از بین بردن کیست یا ضایعات توموری و برطرف کردن زخم های هیپرتروفیک و کلوئیدی استفاده می شود.

در قسمت زیر به چند مورد از مهمترین کاربردهای کرایو اسپری در محیط های آزمایشگاهی اشاره می کنیم:

• رفع تغییر رنگ پوست یا پیگمانتاسیون ها
• رفع ضایعات توموری خوش خیم مانند میلیا و کراتوز سباسه
• بهبود اسکار های هیپرتروفیک و کلوئید ها
• رفع برخی ضایعات مانند کراتوز آکتینیک
• رفع ضایعات عروقی مانند همانژیوم‌ ها از جمله سارکوم کاپوز
• رفع ضایعات ویروسی نظیر زگیل و مولوسکوم کنتاژیوزوم

مکانیزم عمل کرایو اسپری

در این روش که نیتروژن بسیار سرد به صورت ناگهانی بر روی یک سطح افشانه می‌ شود، سطح مورد نظر یخ زده و از آنجایی که سلول‌ های پوستی توانایی مقاومت در برابر این سرما را ندارند پس از چندی خشک شده و فرو می ریزند؛ نهایتاً سطح نامطلوب ما از بین رفته و پوست جدیدی به صورت طبیعی به جای آن تولید می شود.

از این روش درمانی برای تغییر رنگ پوست، درمان سالک، رفع ضایعات پیش بدخیم، درمان ضایعات عروقی، بهبود ضایعات ویروسی، از بین بردن کیست یا ضایعات توموری و برطرف کردن زخم های هیپرتروفیک و کلوئیدی استفاده می شود.

منظور از کرایوتراپپی چیست؟

کرایوتراپی یا کرایوسرجری با ازت مایع، یکی از روش‌ های رایج برای درمان ضایعات پوستی و هموروئید و بیماری های دهان و تومورهای استخوانی است.

این روش بر مبنای تخریب سلول‌ های هدف با سرد کردن ناگهانی آن‌ ها پایه ریزی شده است و برای طیف وسیعی از بیماریها کاربرد دارد. در برخی از موارد، کرایوتراپی یک ضایعه باید چند نوبت انجام شود تا نتیجه‌ ی مطلوب حاصل شود.

سخن آخر

در پایان لازم به ذکر است که کرایو اسپری ازت مایع که در مرحله اول اقدامات خود باعث اعمال این ماده بر روی قسمت مورد نظر پوست بیمار می شود، با توجه به اینکه نقطه جوشی معادل منفی ۱۹۶ سانتیگراد دارد، این بخش را فریز کرده و اصطلاحاً باعث تخریب سلولی آن می شود.

در گام دوم این میزان سرما عاملی می شود تا سیستم های مختلف بدن به صورت موقت در این عضو از کار افتاده و موادی مانند کلاژن فیبروبلاست ‌ها که به ترمیم قسمت های مختلف پوست می انجامند، متوقف شده و زمینه از بین رفتن قسمت های نامطلوب پوست بدون اینکه ترمیم شوند مهیا گردد.

در قسمت پایانی استفاده از این اسپری نیز پس از اینکه قسمت مورد نظر منجمد شد و با گذر زمان بخش های مورد نظر فرو ریخت، پوست بیمار با التهاب، قرمزی و گاه تاول خودنمایی می کند که خود نشانه ای از طی شدن پروسه مداوا می باشد.

سوالات متداول

از مهمترین کاربردهای کرایو اسپری به چند مورد اشاره نمایید؟

رفع تغییر رنگ پوست یا پیگمانتاسیون ها، رفع ضایعات توموری خوش خیم مانند میلیا و کراتوز سباسه، بهبود اسکار های هیپرتروفیک و کلوئید ها، رفع برخی ضایعات مانند کراتوز آکتینیک، رفع ضایعات عروقی مانند همانژیوم‌ ها از جمله سارکوم کاپوز.

محتویات کرای اسپری چگونه بر ساختار ضایعات پوستی بدن اثر می گذارند؟

وقتی محتویات دستگاه کرایو روی ضایعه ی پوستی موردنظر اسپری میشود درجه حرارت بافت ضایعه موردنظر را به شدت و با سرعت بسیار زیادی کاهش میدهد که باعث انجماد و فریز شدن بافت موردنظر و مرگ سلولی آن خواهد شد.