هات پلیت آزمایشگاهی چیست و چه کاری انجام می دهد؟ این سوالی است که قصد داریم در این مطلب به صورت مشروح به پاسخ آن برسیم. اما قبل از آن با مقدمه ای کوتاه اما خواندنی به استقبال پاسخ این سوال خواهیم رفت.
شاید بتوانیم بگوییم نسلی که قبل از دهه هشتاد خورشیدی به دنیا آمده اند و هنوز در قید حیاتند اولین نسل در کل تاریخ بشریت هستند که این همه جهش ، پیشرفت و تغییر در شکل زندگی انسان را به چشم دیده اند. تا همین بیست سال پیش بود که هیچ خبری از گوشی های تلفن همراه و اینترنت و شبکه های مجازی نبود و تنها چیزی که شاید می توانستید در برخی خانه ها بیابید گوشی های بزرگ و سنگین تلفن شهری بود که آن هم در دسترس همه خانواده ها نبود. هنوز تلویزیون های سیاه و سفیدی که تصویری به اندازه جعبه یک کفش داشت ، با پیچ ها و دکمه های تعویض کانال هایشان در خاطر این نسل مانده است و آنها در همین دو دهه گذشته بسیاری از این تغییرات و تحولات باور نکردنی را که با سرعت چشم گیری انجام شد به چشم دیده اند .
این تغییرات و پیشرفت ها در تمام سطوح و لایه های زندگی ما ایجاد شده اند و به هر طرفی که نگاه بیاندازید و هر موضوعی را که بررسی کنید خواهید دید که چگونه دستخوش این تغییرات در طی همین دو دهه گذشته قرار گرفته اند. ابزار و وسایل آزمایشگاهی نیز از این قاعده مستثنی نبوده اند. هنوز به خاطر داریم چراغ های الکلی کوچکی را که در آزمایشگاه های درس شیمی برای گرم کردن مایعات و غیره از آن استفاده می شد. امروزه اما در پی همان تحولاتی که پیشتر ذکر کردیم ، هات پلیت آزمایشگاهی جای آن چراغ های الکلی کوچک و دوست داشتنی را در آزمایشگاه ها گرفته اند.
این دستگاه ها که همانند ph متر ظاهری ساده ، اما کارایی فراوانی در علوم آزمایشگاهی دارند از چند قسمت مختلف تشکیل شده اند که این قسمت ها را به صورت مختصر مرور می کنیم. اولین قسمتی که با دیدن دستگاه به چشمتان می خورد ، صفحه ای عموماً گرد و فلزی است که در برخی موارد به شکل مربعی هم ساخته می شود و برای قرار گرفتن ظروف آزمایشگاهی روی آن و گرم شدن مایعات مختلف داخل ظروف به کار گرفته می شوند. همچنین در داخل دستگاه ، دقیقاً زیر آن صفحه فلزی المنت هایی گنجانده شده اند که وظیفه اصلی دستگاه ، یعنی گرم کردن بر عهده آن هاست. المنت ها عموماً از جنس سرامیک بوده که به خاطر مقاومتی که در مقابل عبور جریان برق از ساختار مولکولیشان از خود نشان می دهند ، به شدت داغ می شوند. این المنت ها در سطح زیرین صفحه فلزی به صورت یکنواختی چیده شده اند تا دمای هات پلیت آزمایشگاهی به صورت یکنواخت بوده و اختلاف دمایی بین نقاط مختلف صفحه وجود نداشته باشد.
قابل ذکر است که صفحه فلزی اصلی دستگاه توسط آهن ربایی که در آن کار گذاشته شده و با استفاده از میدان مغناطیسی تولید شده بوسیله آن ، قابلیت چرخش پیدا می کند و از این طریق مسئولان آزمایشگاه و محققانی که در حال کار روی موضوع خاصی هستند می توانند ضمن داغ کردن یک محلول، مایع یا جامد دیگری به آن بیافزایند که به واسطه چرخش دستگاه به صورت آرام در آن حل شود.
در ظاهر هات پلیت آزمایشگاهی ممکن است تفاوت هایی با هم داشته باشند اما به طور کلی ساختارشان شبیه به هم است. به عنوان مثال کنترل میزان دمای دستگاه و همچنین سرعت چرخش صفحه اصلی به دور خود ، توسط پیچ های کنترل کننده ای که روی دستگاه تعبیه شده ، تنظیم می شود. هر چند که مدل های جدید تر این ابزار آزمایشگاهی دارای مانیتور و کلید های دیجیتال و در برخی موارد گران قیمت تر داری ال سی دی های لمسی هستند که از این طریق می توان دما و سرعت چرخش آن را تنظیم کرد. در پاره ای موارد این دستگاه ها قابلیت این را دارند که پس از رسیدن به یک دمای خاص به صورت اتوماتیک خاموش و سرد شوند ، قابلیتی که برای آزمایشاتی که روی برخی مواد حساس و انجام پذیر در دمایی خاص بسیار ارزشمند است.